ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ & ΔΡΑΣΕΩΝ ΔΗΜΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΛΕΣΒΟΥ

Η διαχείριση των σκουπιδιών είναι αναγκαία. Στις μέρες μας όμως δεν αρκεί. Πρώτο μας μέλημα πρέπει να είναι η μείωση παραγωγής σκουπιδιών. Όσο λιγότερα σκουπίδια έχουμε τόσο πιο ελεγχόμενη θα είναι η διαχείριση τους.

Μείωση παραγωγής σκουπιδιών

• Τέλος στις πλαστικές σακούλες: Να σταματήσουν τελείως οι πλαστικές σακούλες που δίνονται από τα μαγαζιά. Μια απόφαση που προσπαθούν να εφαρμόσουν και άλλα νησιά, όπως η Αλόννησος, η Σίφνος, η Τήνος και η Σαντορίνη.
• Να απαγορευτούν οι μικρο-συσκευασίες μιας χρήσης: Πχ πας σε μια ταβέρνα και φέρνουν σε κάθε πελάτη μαντηλάκι να σκουπίσει τα χέρια του. Το κάθε μαντηλάκι είναι μέσα σε ανθεκτική πλαστική συσκευασία. Πέντε άτομα σε ένα τραπέζι, μέσα στα πρώτα πέντε λεπτά δημιουργούν πέντε σκουπίδια χοντρού πλαστικού που θα υπάρχουν για πάνω από 50 χρόνια έως αποσυντεθούν. Και αυτό, επειδή δεν μπορούμε να πάμε στην τουαλέτα και να πλυθούμε. Αναγνωρίζω ότι η μόδα των μιας χρήσης αντικειμένων αποτελούσε πολυτέλεια και σημάδι περιποίησης ενός καταστήματος προς τον πελάτη. Αυτή η τάση όμως έχει αλλάξει. Ο καταναλωτής αντιλαμβάνεται την σπατάλη υλικών που υπάρχει γύρω από όλη αυτή την «πολυτέλεια», με αποτέλεσμα πλέον να μεταφράζεται σε αλόγιστη δημιουργία τεράστιου όγκου σκουπιδιών. Ιδίως τώρα, λόγω κορονοϊού τα μιας χρήσεως παίρνουν και πάλι αξία. Ιδίως τώρα πρέπει να αναδυθούν οι εναλλακτικές λύσεις και πρακτικές που δεν επιβαρύνουν περαιτέρω το περιβάλλον. Μπορεί ο πελάτης να πάει στην τουαλέτα να πλυθεί με σαπούνι και αντισηπτικό που σίγουρα θα είναι πιο αποτελεσματική η απολύμανση του. Αυτό είναι ένα μικρό παράδειγμα για να κατανοήσουμε ότι για όλα υπάρχει λύση και ότι οι συνήθειες μας πρέπει να αναπροσαρμόζονται διαρκώς ανάλογα με τις συνθήκες που απαιτεί η επιβίωση μας.
• Τέλος στις πλαστικές “take away” συσκευασίες: Στη συνέχεια, όπως είναι αναμενόμενο, ακολουθούν οι “take away” συσκευασίες των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Τόνοι πλαστικού από ποτήρια, καλαμάκια, κτλ. Σήμερα, οι βιομηχανίες παράγουν συσκευασίες φιλικές στο περιβάλλον (χάρτινες, βιοδιασπώμενες, κτλ). Αν υπάρξει μια συμφωνία με τους προμηθευτές του νησιού να διαθέτουν μόνο τέτοιου είδους συσκευασίες (που πλέον στις πόλεις είναι της μόδας και το ζητάει και ο καταναλωτής), τότε ο επαγγελματίας θα ακολουθήσει, άρα τέλος και σε αυτήν την βασική κατηγορία σκουπιδιών. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοηθεί ότι το κρίσιμο σημείο είναι να μην «φέρνουμε» σκουπίδια στο νησί. Άπαξ και έρθουν οι συσκευασίες πλαστικού, ότι διαχείριση και να κάνεις, το πλαστικό δεν θα εξαφανιστεί. Επομένως, θεωρώ αναγκαίο να δοθεί έμφαση στο τι είδους υλικά μπαίνουν στο νησί.
• Προσοχή! Μην μετατρέψουμε και τα πράσινα απόβλητα σε σκουπίδια: Κατά την αξιέπαινη προσπάθεια σας να προτείνετε λύσεις διαχείρισης απορριμμάτων διακρίνω ορισμένα λάθη, τα οποία αντιτίθενται στον πρωταρχικό σας στόχο («αποτροπή της ρύπανσης και της περαιτέρω υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος»). Ενδεικτικά, δηλώνετε ότι τα «πράσινα απόβλητα κήπων – προϊόντα κηπευτικών εργασιών» θα πρέπει ο πολίτης να τα έχει μέσα σε ανθεκτικές πλαστικές σακούλες, ενώ τα κλαδιά δεμένα με σύρμα. Μα στην περίπτωση αυτή, τα απόβλητα δεν αποτελούν ρύπο, αφού είναι απολύτως φυσικά υλικά. Αν όμως ο πολίτης τα τοποθετεί μέσα σε πλαστικές σακούλες (ανθεκτικές = χοντρό πλαστικό), τότε θα αποτελέσουν ρύπο. Με άλλα λόγια, στην περίπτωση αυτή, ο ίδιος ο κανονισμός που προτείνεται αυξάνει τη ρύπανση και την περαιτέρω υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Για τον λόγο αυτό, πιστεύω ότι ο συγκεκριμένος κανονισμός είναι λάθος και χρήζει διόρθωσης. Άλλωστε και για αυτό υπάρχουν λύσεις. Για παράδειγμα, η χρήση επαναχρησιμοποιούμενων σάκων. Αν θέλω να πετάξω τα φύλλα, άνθη, κλαδιά του κήπου μου, τότε αντί για να χρησιμοποιήσω 30 πλαστικές σακούλες, θα παραγγείλω (επί πληρωμής) από τον Δήμο έναν μεγάλο σάκο (όπως τα λευκά που χρησιμοποιούν στην οικοδομική άμμο – νομίζω έχουν χωρητικότητα ενός κυβικού, αλλά φαντάζομαι υπάρχει μεγάλη ποικιλία και σε αυτά) και μόλις τον γεμίσω θα καλέσω να έρθουν να τον πάρουν. Εύκολα και πρακτικά για όλους, χωρίς καμία επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Ακριβώς, όπως γίνεται με τους κάδους για τα μπάζα.

Διαχείριση σκουπιδιών

• Ενημέρωση – ευαισθητοποίηση περί ανακύκλωσης: Να υπάρχει ετήσια ενημέρωση για το τι ανακυκλώνεται και σε ποια μορφή , αλλά και για τις ποσότητες που ανακυκλώνει το κάθε χωριό, ώστε να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης και ο καταναλωτής να έχει άμεση πρόσβαση στα αποτελέσματα των προσπαθειών του. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, στην ιστοσελίδα του Δήμου να υπάρχει μια επιπρόσθετη επιλογή «παράθυρο», η οποία θα αφορά εξ ολοκλήρου την ανακύκλωση (τι ανακυκλώνεται, σε ποιους κάδους, καλές και κακές πρακτικές, ετήσιος όγκος ανακύκλωσης κάθε χωριού, τι γίνονται τα ανακυκλώσιμα υλικά, κτλ.)
• Κάδοι ανακύκλωσης σε όλους τους χώρους παραγωγής: Τα μαγαζιά υγειονομικού ενδιαφέροντος, να βοηθηθούν και στη συνέχεια να αναγκαστούν να έχουν κάδους ανακύκλωσης τόσο για τους πελάτες, όσο και για τους εργαζόμενους μέσα στις κουζίνες, στα μπαρ, κτλ… (οι περισσότερες συσκευασίες πετιούνται σε αυτούς τους χώρους)
• Τασάκια εξωτερικού χώρου στα μαγαζιά: Επίσης, τα μαγαζιά υγειονομικού ενδιαφέροντος που διαθέτουν τραπεζο-καθίσματα να υποχρεούνται να έχουν ειδικού τύπου τασάκια στους εξωτερικούς χώρους. Αφήνει ο πελάτης τη ζελατίνα από τα φιλτράκια του στο τασάκι και με το πρώτο αεράκι η ζελατίνα έχει πάει στην παραλία. Μπορεί να μας φαίνεται μια μικρή λεπτομέρεια αλλά η αλήθεια είναι ότι η θάλασσα είναι γεμάτη από αυτά τα ζελατινάκια και λόγω μεγέθους και όψης είναι σύνηθες να τρώγονται από ψάρια και να περνάνε στην διατροφική μας αλυσίδα. Βέβαια, ένας συνειδητοποιημένος πολίτης θα το βάλει στην τσέπη του και όχι στο τασάκι, αλλά δυστυχώς απέχουμε αρκετά από αυτήν την εποχή. Οπότε αν δεν θέλουμε με το ουζάκι μας να τρώμε και μικροπλαστικά, καλό είναι να δίνουμε προσοχή και στις λεπτομέρειες.
• Ενεργοποίηση και οργάνωση των εθελοντικών ομάδων: Οι περισσότερες επιδρομές καθαριότητας μπορούν να καλυφθούν από εθελοντικές ομάδες σε συνεργασία με τις αρχές. Γεγονός που ήδη συμβαίνει σε πολλές περιοχές αλλά δυστυχώς η συχνότητα τους είναι τόσο μικρή που καταλήγει να έχει περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα παρά ουσιαστικό. Πιστεύω ότι ο Δήμος έχει την δυνατότητα να οργανώσει και να ενθαρρύνει τις ομάδες αυτές, όπως επίσης να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση, με αποτέλεσμα την αύξηση των ενεργών πολιτών. Σήμερα, με τόσα πολλά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όλες αυτές οι πρακτικές αποτελούν μια εύκολη και γρήγορη λύση.
• Συλλογή σκουπιδιών παραλίας…την κατάλληλη στιγμή: Μια έξυπνη πρακτική σχετικά με την καθαριότητα της παραλίας (πέραν των κάδων) θεωρώ ότι είναι να μαζεύονται τα σκουπίδια της τον καιρό που το κύμα τα βγάζει έξω σε συστάδες. Εύκολο, γρήγορο και άκρως αποτελεσματικό μάζεμα σκουπιδιών. Καθαρίζεις την παραλία και ουσιαστικά καθαρίζεις και την θάλασσα, δεδομένου ότι μόλις αλλάξει ο καιρός τα μισά από τα σκουπίδια της παραλίας θα ξαναπάνε στη θάλασσα και τα υπόλοιπα μισά θα θαφτούν στην άμμο.
• Κάδοι στις παραλίες βάσει προδιαγραφών και σχεδίου: Υπάρχουν παραλίες (όπως της Ερεσού) όπου έχουν κάδους (προσφορά συλλόγων) άκρως ακατάλληλους. Οι κάδοι αυτοί αποτελούνται από έναν σιδερένιο πάσαλο στον οποίο έχει κολληθεί ένα τετράγωνο πλαίσιο από πλέγμα περίφραξης. Πέραν του ότι είναι αισθητικά άσχημος, είναι και πρακτικά αναποτελεσματικός. Έχει δοκιμάσει κανείς να αλλάξει σακούλα σε αυτούς τους κάδους; Κατά την αλλαγή, η σακούλα σκίζεται είτε από τις αιχμηρές άκρες του πλέγματος, είτε επειδή στα «μάτια» του πλέγματος σφηνώνουν τα διάφορα σκουπίδια. Επίσης, είναι δυνατόν να τοποθετούμε κάδους σκουπιδιών χωρίς καπάκι; Με το πρώτο αεράκι οτιδήποτε είναι ελαφρύ σκορπίζεται στην παραλία και στην θάλασσα. Με άλλα λόγια ο καθένας φτιάχνει ότι κάδο θέλει και τον τοποθετεί όπου θέλει; Δεν υπάρχουν κάποιες προδιαγραφές, κάποιο πλάνο;
• Αποτελεσματικά προσαρμοσμένο σχέδιο συλλογής κάδων: Πιο το νόημα να έχουμε κάδους και να μην αδειάζουν εγκαίρως; Ο πολίτης θεωρεί ότι κάνει το χρέος του με το να πετάξει τα σκουπίδια του στον κάδο χωρίς να δώσει σημασία αν είναι γεμάτος, αν δεν έχει καπάκι, αν με άλλα λόγια τα σκουπίδια του σκορπίσουν στα επόμενα πέντε λεπτά. Θεωρώ αναγκαία τη συχνή ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τις καλές πρακτικές διαχείρισης σκουπιδιών με στόχο την εποικοδομητική συνεργασία με τις αρχές. Επίσης, θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει πιο καλά συντονισμένη συλλογή απορριμμάτων, βάσει των αναγκών κάθε περιοχής και κάθε περιόδου.
• Διαθέσιμο προσωπικό συλλογής απορριμμάτων για όλους τους δημόσιους χώρους: Πολύ συχνά παρατηρώ σκουπίδια ανάμεσα σε δέντρα και θάμνους δίπλα στους δρόμους. Όταν μιλάω με τους αρμόδιους, μου εξηγούν ότι οι εργαζόμενοι είναι μόνο για την καθαριότητα των δρόμων. Και δηλαδή ποιος θα μαζέψει τα σκουπίδια που βρίσκονται 2-3 μέτρα δεξιά και αριστερά του δρόμου; Δυστυχώς, αυτό γίνεται και μέσα σε τουριστικούς οικισμούς, με αποτέλεσμα να δίνεται η αίσθηση ότι δεν περιποιούμαστε, δεν προσέχουμε και δεν φροντίζουμε τον τόπο μας.
• Μια πινακίδα μπορεί να κάνει τη διαφορά: Στα τουριστικά μέρη πιστεύω ότι θα πρέπει να υπάρχουν καλαίσθητες και έξυπνες πινακίδες σχετικά με την διατήρηση της καθαριότητας, πινακίδες που να τραβάνε το βλέμμα και όχι οι τυπικές μπλε πινακίδες που πλέον κανείς δεν παρατηρεί.
• Παντού καθαρά: Θα ήταν πολύ χρήσιμο να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα όπου ο καθένας θα μπορεί να ενημερώνει όπου υπάρχουν σκουπίδια. Από λιμάνια, παραλίες και ποτάμια, μέχρι δάση, πλαγιές και ρεματιές. Και αυτό θα μπορούσε να ενταχθεί στην ιστοσελίδα του Δήμου. Όπως επίσης, ο Δήμος θα μπορούσε να συνεργαστεί με εθελοντικές ομάδες και να καθαρίζουν όλες αυτές τις περιοχές.
• Το πρόστιμο από μόνο του, δεν αποτελεί ουσιαστική λύση: Όσο πιο καθαρός είναι ένας τόπος τόσο πιο εύκολα τον σεβόμαστε και τον διατηρούμε καθαρό. Αν ούτε τότε προσέχουμε, τότε η επιβολή προστίμου είναι αναγκαία. Αρκεί να τηρηθεί και να επιβάλλονται τα πρόστιμα χωρίς καμία ανέχεια. Δυστυχώς, μόνο πληρώνοντας θα διορθωθούμε. Γνωρίζουμε όμως πως η τιμωρία αυτή αποτελεί μία βραχυπρόθεσμη λύση του προβλήματος. Η ουσιαστική λύση θα αναδυθεί μέσα από την ατομική καλλιέργεια και την συλλογική προσπάθεια.
• «Πάω για μαλλί και βγαίνω κουρεμένος»: Η εφαρμογή τελών αποκομιδής που μέσω του κανονισμού θέλετε να επιβάλλετε φοβάμαι ότι θα έχει αντίθετα αποτελέσματα. Είναι αναμενόμενο ότι ο «έξυπνος» πολίτης θα πάει νύχτα σε μια πλαγιά και θα πετάξει εκεί τα σκουπίδια του (στρώμα, ψυγείο, ντουλάπα, κτλ.) ώστε να αποφύγει να πληρώσει. Ως αποτέλεσμα, θα έχουμε την αύξηση σκουπιδιών σε δυσπρόσιτες περιοχές που είναι ότι χειρότερο. Αισθητική και περιβαλλοντική υποβάθμιση, αλλά και ενδεχομένως αύξηση κινδύνου πυρκαγιάς. Θεωρώ ότι η απόφαση αυτή πρέπει να υποστηρίζεται από ένα ολοκληρωμένο σύστημα πιστής εφαρμογής των τελών, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα.